|
Renovatie Dorpskerkorgel (2012 -2013)
Beschrijving van het hele renovatieproces van de aanleiding tot en met de oplevering.
|
Aanleiding tot renovatie
Tijdens de viering van het 500-jarig bestaan van de Dorpskerk is bekend gemaakt dat het Dorpskerkorgel een grondige verbetering zou ondergaan. Dankzij de externe financiering van de Vrienden van de Dorpskerk kon dit project in het oudste huis van Barendrecht worden gerealiseerd. Het Dorpskerkorgel kende enkele basale problemen: het pijpwerk vormde géén harmonisch geheel; de speelaard was niet exact en taai; de ophanging van de tongwerken was niet voldoende, de windvoorziening moest nodig verbeterd worden. De verbeteringen waren alles omvattend: enerzijds speelmechaniek, windvoorziening en windladen en anderzijds werd het complete pijpwerk aangepakt. Het historische pijpwerk van orgelbouwer Flaes (1879) op het hoofdwerk gaat weer meer als 'Flaes' gaan klinken en datzelfde geldt voor het historisch pijperk van Vollebregt (1863). Zo is er een 'hybride orgel' ontstaan, waarin de klankwerelden van Flaes en Vollebregt optiaal tot zijn recht komen en die klankwerelden worden verbonden door een nieuwe 'mixtuur', een nieuw Viola da Gamba register in Vollebregt-stijl en een nieuw Trompetregister in Flaes-stijl.
|
Renovatie Dorpskerkorgel gestart
De Orgelcommissie Dorpskerk (OCD), bestaande uit Tineke van der Meer, Arie van den Berg, Hans van Gelder en Simon Hoek, heeft eind 2012 de eerste werkbespreking gevoerd met Hans Reil, directeur van orgelmakerij Reil. De planning van de werkzaamheden werd doorgenomen en in het bijzonder werd stil gestaan bij het feit dat ook de binnenmuren van de Dorpskerk de komende maanden onderhanden genomen zullen worden. Dat betekende voor de OCD en de Kerkrentmeesters van de Dorpskerk de nodige coördinatie. Van maandag 7 tot en met woensdag 9 januari 2013 werd het Dorpskerkorgel gedemonteerd. Al het houten pijpwerk en het metalen pijpwerk dat renovatie behoefde, werd afgevoerd naar de werkplaats van Reil in Heerde. De rest van het pijpwerk werd opgeslagen in de Dorpskerk. Afhankelijk van de voortgang van de renovatie van de muren zou het Dorpskerkorgel naar verwachting in juni 2013 haar stem weer laten horen. Dat liep allemaal wat anders . . .
|
|
Een interessante website,
met veel info over orgelbouw
|
Toch orgelbegeleiding tijdens renovatie
Dankzij de welwillende medewerking van Tineke en Jan van der Meer beschikte de Dorpskerk tijdens de hele renovatieperiode over een prachtig electronisch Johannusorgel. De begeleiding van de gemeentezang gebeurde zowel met dit orgel alsook met de concertpiano van de Dorpskerk. In de praktijk bleek dat een goed werkbare noodoplossing.
20.04.13
|
|
|
Verslag orgelrenovatie (1)
Maandagmorgen 7 januari 2013 was het zover . . .de start van het renovatieproject van het Dorpskerkorgel.
Op de eerste dag zijn de ruim twaalfhonderd (!) orgelpijpen stuk voor stuk uit de orgelkas gehaald door twee medewerkers van orgelbouwer Reil, daarbij geholpen door Hans van Gelder, Arie van den Berg en Simon Hoek (leden van de orgelcommissie Dorpskerk). De grote pijpen moesten voorzichtig via de trap naar de torenruimte waar de pijpen staan opgeslagen. De talloze kleine orgelpijpjes werden keurig per register op pijpenrekken gelegd en via een opgestelde lift naar beneden getakeld. De grote orgelpijpen staan op geslagen onder de toren. De houten pijpen en die pijpen van orgelmetaal die gerenoveerd moeten worden, zijn afgevoerd naar de orgelmakerij. Naast de 21 frontpijpen in de drie grote torens blijven de 'loze' sierpijpen in de vier velden staan. Maar achter dit orgelfront is een ogenschijnlijk lege kas achter gebleven, maar onder die 'vloer met gaten' zit na de eerste dag nog alle orgelmechaniek.
Op dag twee is het orgelmechaniek grotendeels gedemonteerd, een klus waar drie specialisten van Reil de hele dag mee bezig zijn geweest. Eerst werden orgelpedaal en speeltafel losgekoppeld en vervolgens zorgvuldig uit het orgel getakeld en afgevoerd naar Reil voor revisie.
Op de derde dag zijn windvoorziening, windladen en orgelmechaniek gedemonteerd en afgevoerd voor renovatie naar de orgelmakerij. Het was oorspronkelijk de bedoeling om alle drie de windladen in de kerk te laten voor renovatie, maar gezien de status van de windladen van het hoofdwerk en het bovenwerk dienen die toch gerenoveerd te worden in de orgelmakerij. De orgelrenovatie voltrok zich vervolgens verder in de werkplaats van Reil. 09.01.13
|
|
|
|
|
Hans Reil in gesprek met Hans
van Gelder en Arie v.d.Berg
|
Orgelmakerij Gebr. Reil uit
Heerde gearriveerd
|
De eerste 'gekrookte' pijp wordt
afgevoerd voor renovatie
|
Hans ziet een langgekoesterde
wens werkelijkheid worden
|
|
|
|
|
De lift met de pijpenrekken
klaar voor gebruik
|
Het 'gekrookte' basson register
(gemaakt in 1994 . . .)
|
Het pijpwerk van het bovenklavier
is verwijderd
|
Het 'monumentale' pijpwerk van
Flaes uit 1879 staat er goed bij
|
|
|
|
|
Voorbereiding om de houten
baspijpen te demonteren
|
Het pijpwerk van het hoofdwerk
is gedemonteerd
|
De laatste Flaespijp is eruit (!)
en wordt vereeuwigd
|
Pijprekken met klein pijpwerk liggen
opgeslagen in de kerk
|
|
|
|
|
Groot pijpwerk staat opgeslagen
achter de (koude) luchtinvoer
|
De houten pijpen van het pedaal
gedemonteerd
|
De speeltafel wordt uitgenomen,
een nauwkeurig werk
|
Zo'n lift is onmisbaar voor
het zware werk
|
|
|
|
|
De speeltafel wordt ook
afgevoerd naar de werkplaats
|
Een blik achter het de speeltafel,
eindeloos veel aansluitingen . . .
|
De achterzijde van de speeltafel
die klaar staat voor transport
|
De magazijnbalg wordt geopend
voor inspectie
|
|
|
|
|
De omhoog gezette balg met de
belering van de zwikkels
|
Alle zwikkels dienen vervangen
te worden en worden verwijderd
|
De belering van de langsvouwen
is gelukkig nog goed
|
Een van de drie windladen
(hoofdwerk) wordt gelicht
|
|
|
|
|
De werking van ventielen wordt
bekeken, tekenen van lekkage
|
De gekropte houten pijpen van
onder de windladen gaan eruit
|
Een blik in de windlade en de
werking van ventielen
|
De achterzijde van het orgelfront
met de loze sierpijpen
|
|
|
|
|
Het leer van enkele zwikkels is
gescheurd en wordt vervangen
|
In enkele zwikkels zitten gaten
die windverlies veroorzaakten
|
De ventielen in de windlade
worden verwijderd . . .
|
Een secuur werkje zelfs voor de
ervaren orgelbouwer
|
|
|
|
|
De bodemplaat van de windlade
van het bovenwerk is niet vlak
|
De laatste gekropte houten
pijpen klaar voor transport
|
Het uittakelen van de windlade
van het bovenwerk
|
De windlade geeft een goed
overzicht van de registers
|
|
|
|
|
Arie v.d. Berg geeft een toelichting:
een pijpenstok en pijpenrooster
|
De windlade van het hoofdwerk
moet ook op transport
|
Lekkende ventielopeningen en
nóg een niet vlakke bodemplaat
|
Dit demasqué vereist een nadere
toelichting van de bouwer!
|
Verslag orgelrenovatie (2)
De maanden januari, februari en maart van 2013 waren er in de Dorpskerk nauwelijks activiteiten voor de orgelrenovatie, maar in de werkplaats van Orgelmakerij Reil is er in die maanden hard gewerkt. Daar zijn de windladen van het hoofdwerk en van het bovenwerk gerenoveerd. De bodems van beide windladen zijn gevlakt en opnieuw beleerd. Alle ventielen zijn nagekeken en sommige opnieuw beleerd. De aanpassingen aan de windladen ten behoeve van de nieuwe Viola da Gamba zijn eveneens uitgevoerd. Verder worden ook alle houten (Van der Kley) pijpen worden onder handen genomen. Met dank aan Orgelmakerij Reil voor de foto's!
|
|
|
|
|
De windladen zijn
opnieuw gevlakt
|
De onderzijde van de windladen
zijn eveneens gerenoveerd
|
Ook de nieuwe pulpeetconstructie
voorkomt 'hangers' in het orgel
|
De houten pijpen worden ook
onder handen genomen
|
|
|
|
|
|
De achterzijde van de
speeltafel gerenoveerd
|
Ook de voorzijde heeft een
grote beurt gekregen
|
|
De loftrompet kon gestoken worden!
De loftrompet steken, dat betekent 'zeggen of schrijven dat je iets of iemand geweldig vindt'. Wat betreft kon de Orgelcommissie van de Dorpskerk in april 2013 de loftrompet steken! Want toen was de externe financiering van een nieuw Trompetregister rond!
Lees verder >> 12.04.13
|
Verslag orgelrenovatie (3)
In de laatste week van maart 2013 zijn de gespecialiseerde orgelbouwers van Reil bezig om de windvoorziening aan te pakken. Dit is één van de belangrijke verbeteringen van het Dorpskerkorgel. Er is een tweede blaasbalg gebouwd die de functie krijgt van een regulateurbalg. De tweede balg is geplaatst onder de bestaande magazijnbalg. Er zijn nieuwe windkanalen aangebracht en er wordt nog gewerkt aan een nieuwe luchtinvoer. In de oude situatie werd de lucht aangezogen vanuit de koude, vaak klamme torenruimte. Straks wordt de lucht aangezogen vanuit de verwarmde kerkruimte. Ook is een nieuwe, dubbele rolkast geplaatst om straks de winddruk te kunnen reguleren per windlade. Het Hoofdwerk en het Bovenwerk krijgen straks elk een eigen (dus verschillende) winddruk. Daarmee zal het pijpwerk van Flaes (HW) en dat van Vollebregt (BW) weer kunnen klinken zoals het oorspronkelijk bedoeld is geweest. |
|
|
|
|
De nieuwe regulateurbalg is
gearriveerd en . . .
|
. . . wordt geplaatst onder
de bestaande magazijnbalg
|
De nieuwe rolkast reguleert
de winddruk
|
Voorbereiding van de plaatsing
van de zwikkels
|
Indrukwekkend bezoek aan orgelbouwer
De Orgelcommissie Dorpskerk organiseerde op zaterdag 22 juni 2013 een bezoek aan Orgelmakerij Reil in Heerde, die momenteel de renovatie van het Dorpskerkorgel in uitvoering heeft. Directeur Hans Reil ontving de groep geïnteresseerde leden van de Protestantse Gemeente Barendrecht in zijn bedrijf op hartelijke wijze en met een boeiende film over de ontwikkeling van dit familiebedrijf. Daarna volgde een rondleiding door alle werkplaatsen van het bedrijf. Hans Reil vertelde met grote passie over zijn bedrijf en zijn orgels. Daarbij stond hij uitgebreid stil bij alle aspecten van de orgelbouw. De firma Reil bouwt nieuwe orgels voor een wereldwijde markt ( van Nieuw Zeeland tot en met Japan). Daarnaast is het restaureren van eeuwenoude monumentale orgels een specialiteit van het bedrijf. Tijdens de rondleiding werden de in de werkplaatsen aanwezige in aanbouw zijnde orgels bewonderd. Natuurlijk werd uitgebreid stil gestaan bij de onderdelen van het Dorpskerkorgel die zijn gerenoveerd en die staan te wachten op het moment dat ze weer terug geplaatst kunnen worden in de Dorpskerk (na afronding van de renovatie van de muren). De adviseur van onze Orgelcommissie, Cees van der Poel, gaf een deskundige toelichting op het hele renovatieproces van ons Dorpskerkorgel. Voor alle meegereisde gemeenteleden was het een indrukwekkend en bijzonder leerzaam bezoek! De foto's geven een goede impressie van het bezoek. Kijk ook eens op >> www.reil.nl 22.06.13
|
|
|
|
|
Volop aandacht voor de
presentatie van Hans Reil.
|
'Wij gaan uitsluitend voor
het beste leer'.
|
Een indrukwekkende voorraad
hout voor orgelbouw.
|
Tin en lood zijn de basismaterialen
voor de pijpenmakerij.
|
|
|
|
|
Vol trots toont Hans de Viola da
Gamba voor Barendrecht.
|
Ons nieuwe Viola da Gamba
register klaar voor intonatie.
|
Orgeldviseur Cees v.d. Poel
geeft deskundige uitleg.
|
Onze nieuwe mixtuur is ook
gereed voor intonatie.
|
|
|
|
|
Ook onze speeltafel is grondig
gerenoveerd.
|
Onze windlades zijn nu
voorzien van 'pulpeten'.
|
Ook de houten Van der Kleij-pijpen
zijn gerenoveerd.
|
Een blijk van dank voor Hans,
een orgelbouwer met passie.
|
Verslag orgelrenovatie (4)
In week 35 en 36 van 2013 zijn drie orgelbouwers bezig geweest met het herplaatsen van het Dorpskerkorgel. Na het terugplaatsen van de windladen van het Hoofdwerk en van het Positief en het installeren van de speeltafel, werden vele uren besteed aan het renoveren van de speelmechaniek. Door alle onderdelen van de speelmechaniek na te meten en waar nodig te corrigeren, zal de speelaard van het orgel aanmerkelijk verbeteren. Leden van de Orgelcommissie hebben inmiddels kunnen constateren dat die verbetering daadwerkelijk gerealiseerd wordt. (foto's Simon Hoek) 29.08.13
|
|
|
|
|
De genoveerde speeltafel hangt
nog tussen hemel en aarde, op weg
naar 'hemelse muziek'.
Nog een kwestie van honderden
aansluitingen maken.
|
Blik op de geopende windlade,
duidelijk is de pulpeetconstructie
te zien ('leren hoedjes' die
een storingsvrije en winddichte
afsluiting borgen).
|
Blik op het wellenraam, dat wordt
afgeregeld. Rechts, één van de
vele honderden abstracten die
stuk voor stuk gecorrigeerd
moeten worden.
|
De abstracten die de speeltafel
verbinden met het wellenraam,
moeten hier nog worden afgesteld.
Hier lijkt het nog op
een bos Mikado-houtjes.
|
|
|
|
|
Het vak van orgelbouwer lijkt soms
wel op een werkje 'achter tralies'.
Een blik in het orgel op een serie
vertikale conducten.
|
In de nog bijna lege orgelkas is
het aansluiten en afstellen van de
registerstokken is eveneens een
zeer nauwkeurig werkje.
|
Het pedaal (hier ondersteboven)
wordt gedetailleerd gerenoveerd.
Daarmee wordt het 'rammelen'
ervan geëlimineerd.
|
Drie windladen in beeld:
links de gesloten Pedaallade;
re.vóór de slepen van de Pos lade;
re/achter de gesloten HW lade.
|
Verslag orgelrenovatie (5)
In week 37 van 2013 hebben de orgelbouwers de laatste hand gelegd aan de renovatie van het orgelmechaniek. Alle - vele honderden onderdelen - van het mechanische deel van het orgel zijn door hun handen gegaan. Minitueus zijn alle aansluitingen van toetsen tot ventielen gerenoveerd. Zowel orgeladviseur Cees van der Poel als de organisten Hans van Gelder en Arie van den Berg zijn enthousiast over het 'toucher'. De speelaard is beduidend lichter geworden. Daarmee is één van de eerder vastgestelde problemen opgelost. Ondertussen headden leden van de Orgelcommissie samen met Cees van der Poel de laatste hand gelegd aan de artikelen van het boekje dat zou verschijnen ter gelegenheid van de afronding van dit renovatieproject. Maar er diende op dat moment nog veel te gebeuren om het orgel op vrijdagavond 1 november 2013 feestelijk op te opgeleveren. Dat betrof het intoneren van alle pijpen van het Dorpskerkorgel, dat werd een klus van meer dan vier weken . . . 14.09.13
|
|
|
|
|
Blik op de schokbalg en de
onderzijde van het wellenraam
met de gerenoveerde abstracten
|
Blik op de schokbalg en de
trekdraden, vlak voordat de
speeltafel is teruggeplaatst.
|
De Cornet wordt nog 'opgebankt'
om de achterliggende registers
meer uitstraling te geven.
|
Enkele honderden abstracten
werden voorzien van nieuwe
koppelhaken.
|
Verslag orgelrenovatie (6)
Na de afronding van de renovatie van de mechaniek van het Dorpskerkorgel brak een nieuwe fase aan. In enkele weken tijd werden alle pijpen grondig nagelopen en waar nodig gerenoveerd. Vervolgens werden ze register voor register teruggeplaatst in het orgel, waarna de intonatie volgde. Sinds 16 september 2013 werd er hard gewerkt aan het pijpwerk, zoals de foto's van Jan v.d. Oever tonen. 17.09.13
|
|
|
|
|
Elke orgelpijp wordt gecontrolleerd
en zonodig gerenoveerd.
|
Register voor register wordt
onder handen genomen.
|
Een eerste intonatie volgt zodra
de pijpen op de windladen staan.
|
Een deel van de houten pijpen zijn
verhoogd terug geplaatst.
|
Verslag orgelrenovatie (7)
Het inbouwen van alle orgelpijpen en het intoneren ervan was een nauwkeurig werk, dat was al gemeld in de eerdere berichtgeving over de orgelrenovatie. Maar dit werk anno 2013 ook met bijzondere hulpmiddelen wordt gedaan is ook vermeldenswaard. Digitale hulpmiddelen maken met name het intoneren een stuk eenvoudiger én nauwkeuriger. Met behulp van een zogenaamde 'Orgamat' kan de speeltafel op afstand worden 'bespeeld', terwijl de intonateur beneden in de kerk het resultaat direct kan vaststellen. Orgelliefhebbers die meer willen weten over dit digitale hulpmiddel: lees verder >> In week 39 van 2013 werden de volgende Hoofdwerk registers teruggeplaatst (zie onderstaande foto): Bourdon 16 vt; Prestant 8vt; Roerfluit 8vt; Octaaf 4 vt en Quint 2 2/3. Op 25 september hebben Hans van Gelder en Arie van den Berg (Orgelcommissie) met de heren Hans Reil, Jan Koelewijn (intonateur) en Cees van der Poel (orgeladviseur)een eerste 'luistersessie' gehad. Zonder meer kon worden vastgesteld dat hetgeen werd gepresenteerd, veelbelovend klonk . . . . Koster Jan van den Oever heeft het prachtig op foto's vastgelegd. 29.09.13
|
|
|
|
|
De op afstand bediende Orgamat
is een uniek hulpmiddel voor
de intonateur
|
Beneden in de kerk bespeelt de
intonateur als het ware de
registers op afstand.
|
Op de orgelgalerij staat een
tweede orgelbouwer om
het orgel te registreren.
|
De registers op de Hoofdwerklade
worden stuk voor stuk geplaatst.
Langzaam wordt de kas gevuld.
|
Verslag orgelrenovatie (8)
In week 40 van 2013 hebben de intonateurs in volstrekte rust hun werk gedaan. Register voor register en orgelpijp voor orgelpijp werd geïntoneerd. Het oor van de intonateur was en is daarbij zijn belangrijkste instrument. Tevens werden daarbij alle pijpen stuk voor stuk visueel beoordeeld op beschadigingen of andere afwijkingen. Daarna werd elke pijp aangeblazen en zonodig bijgewerkt. Sommige pijpen gingen wel enkele keren door de handen van de intonateur voordat hij de pijp definitief op de windlade plaatste. Daarna volgde het beluisteren van het hele register en dat leidde er soms toe, dat er opnieuw enkele pijpen bijgesteld moesten worden. De intonateurs maakten lange dagen: van 8 tot 22 uur. Eenmaal per week werd het gerealiseerde werk beluisterd in aanwezigheid van een van de leden van de Orgelcommissie. De commissie wilde in dat stadium niet veel verklappen, maar één ding was toen al zeker: het Dorpskerkorgel zou klinken als nooit te voren . . . 06.10.13
|
|
|
|
|
De laatste registers liggen te
wachten op renovatie.
|
De windvoorziening functioneert
nu met twee magazijnbalgen.
|
Intonateur Henk van der Veen
neemt elke pijp onderhanden.
|
Bij het intoneren is een perfect
muzikaal gehoor een vereiste.
|
Verslag orgelrenovatie (9)
In week 41 van 2013 vond de tweede luistersessie plaats, waarbij Orgelcommissie samen met intonateurs, orgeladviseur en Hans Reil de resultaten bespraken van de intonatie van de registers die op dat moment min of meer gereed waren. Dat betrof op het Hoofdwerk: Bourdon 16’, Prestant 8’, Roorfluit 8’, Octaaf 4’, Openfluit 4’, Quint 3’, Terts 1 3/5', Octaaf 2’, Mixtuur, Cornet. Op het Positief: Bourdon 8’, Octaaf 4’, Fluit 4’, Roerquint 3’. Op het Pedaal: Subbas 16’, Prestant 8’, Openfluit 4’. Het resultaat als totaal was overtuigend voor de aanwezigen. In een constructieve dialoog werden een aantal details uitgediept. Ook werd de problematiek van de te grote temperatuurwisselingen en de te droge lucht in de kerkruimte aan de orde gesteld. Orgelbouwer Reil sprak de verwachting uit dat de werkzaamheden in de vierde week van oktober 2013 zouden worden afgerond. Daarmee was er voldoende ruimte om de klankregistratie ten behoeve van de nieuwe CD tijdig op te nemen. 10.10.13
|
|
|
|
|
De nieuwe trompet, gemaakt in
Flaes-stijl, wordt geplaatst.
|
De speeltafel met de nieuwe,
porseleinen registerplaatjes.
|
Cees van der Poel laat het orgel
'juichen' tijdens de luistersessie.
|
Intonateurs en commissieleden
luisteren gespannen toe.
|
Verslag orgelrenovatie (10)
In week 42 van 2013 hebben twee intonateurs van Orgelmakerij Reil vooral gewerkt aan de terugplaatsing van de registers op het tweede klavier, ook wel het Positief genoemd. Het betreft: Bourdon 8', Salicionaal 8', Prestant 4', Fluit 4', Roerquint 2 2/3', Octaaf 2', Basson Hobo 8', Vox Humana 8' en het nieuwe register Viola da Gamba 8'. Dit register is gekopieerd van de Viola da Gamba die Vollebregt in 1863 heeft gemaakt voor de Sint Odolphuskerk in Assendelft. Daarnaast is ook het nieuwe achtvoets Trompetregister geplaatst, dat is gekopieerd van de Trompet die Flaes omstreeks 1854 heeft gebouwd voor het Knipscheer-orgel van de Gereformeerde Kerk van Strijen. Proefondervindelijk werd in week 42 vastgesteld dat de pijpen van onze nieuwe Trompet één op één passen in het Trompetregister in Strijen. Voor de Orgelcommissie een nieuw bewijs van de geleverde kwaliteit van onze orgelbouwer. Al het pijpwerk is nu (terug) geplaatst in de orgelkas.
|
|
Intonateur Henk van der Veen
werpt een blik op 'zijn' (pijp)werk.
|
In week 42 werd verder veel tijd besteed aan het intoneren van de tongwerken. Medio week 43 volgtde de eerste oplevering van het orgel. Er bleef dus genoeg tijd voor kerkmusicus Hans van Gelder om het orgel in te spelen en ook om de geluidsopnamen te maken voor de CD van het Dorpskerkorgel die op 1 november 2013 werden gepresenteerd. 17.10.13
|
Verslag orgelrenovatie (11)
Langzaam maar zeker kwam in week 43 van 2013 het einde van het project in zicht. In die week legden intonateur en orgelbouwer de laatste hand aan het gerenoveerde Dorpskerkorgel. Woensdag 23 oktober vond de laatste luistersessie plaats vóór de definitieve oplevering. Zowel orgeladviseur Cees van der Poel, als de orgelcommissie kregen een uitstekende indruk van het (bijna) eindresultaat. Op de foto: de orgeladviseur achter de speeltafel tijdens de luistersessie. Zoals al eerder gezegd: het Dorpskerkorgel klonk (en klinkt) zo mooi als nooit te voren! Het orgel was nu zover gereed dat er op de avond van 23 oktober de laatste opnamen konden worden gemaakt voor de Cd, die op 1 november 2013 is verschenen.
|
|
|
Op de Cd zijn onder andere enkele orgelwerken opgenomen vlak vóór en vlak ná de renovatie, zodat een ieder zichzelf kan overtuigen of de renovatie noodzakelijk was én of die het gewenste resultaat heeft opgeleverd. 23.10.13
|
Afscheid van het electronicum
Op zondag 27 oktober 2013 werd tijdens de eredienst in de Dorpskerk voor de laatste maal het 'tijdelijke orgel' gebruikt. Organist was Thea Verhagen. Zij is onder andere de vaste organist van het eeuwenoude Hess-orgel van de Oude Kerk te Rotterdam-Charlois. Het electronicum, dat gedurende vele maanden de gemeentezang begeleide tijdens de renovatie van het Dorpskerkorgel was welwillend ter beschikking gesteld door Jan en Tineke van der Meer. In die week werd het weer teruggebracht naar huize Van der Meer en dat onder grote dankzegging!!! Vrijdag 1 november 2013 werd het gerenoveerde Dorpskerkorgel opgeleverd (zie artikel onder op deze pagina).
Thea Verhagen was ook te horen op zaterdag 2 november als een van de participanten aan de Open Orgeldag die werd gehouden in de Dorpskerk. 30.10.13
|
|
|
Gerenoveerde Dorpskerkorgel opgeleverd
Naast de oplevering van het restauratieproject van de muren van de Dorpskerk, werd op 1 november 2013 ook het gerenoveerde Dorpskerkorgel opgeleverd. Dankzij vele grote en kleine schenkingen via de Stichting Vrienden van de Dorpskerk kon het Dorpskerkorgel volledig buiten de last van de kerkelijke gemeente worden gerenoveerd. Dat was een uniek gegeven! Orgelmakerij Reil - een orgelbouwer met wereldfaam - heeft in de Barendrechtse Dorpskerk een buitengewone prestatie geleverd. Reil is er onder de deskundige begeleiding van orgeladviseur Cees van der Poel in geslaagd om het Dorpskerkorgel op een aanmerkelijk hoger niveau te brengen. Het is een buitengewone prestatie dat de klankwerelden van de negentiende eeuwse orgelbouwers Pieter Flaes, Johannes Vollebregt in één orgel tot een harmonieus geheel zijn geworden. Dat is mede te danken aan het verbeteren van de windvoorziening en het vervangen van drie registers. Op het hoofdwerk is er een nieuwe trompet gekomen in Flaes-stijl en op het positief een Viola da Gamba in Vollebregt-stijl. Door ook de mixtuur te vernieuwen (in Flaes-stijl) vormt dit register weer een prachtige klankkroon, waarmee de werelden van Flaes en Vollebregt een aansprekende harmonie zijn gaan vormen. Het orgel heeft hierdoor veel meer uitstraling gekregen. Het kan nu naast de gebruikelijke begeleiding voor de eredienst ook ingezet gaan worden voor orgelconcerten. Zodoende zal er nog meer muziek komen in de Dorpskerk! Beluister het programa van de feestelijke avond >> (foto's Arco van der Lee) 01.11.13
|
|
|
|
|
Hans Reil droeg het orgel over
aan de Dorpskerkgemeente en
overhandigde daarbij een
plaquette voor het orgel.
|
Ook orgeladviseur Cees van der
Poel is zeer enthousiast over de
verbeterde speelaard en de
prachtige harmonie van registers.
|
Gerrit Barendrecht bedankte de
orgelcommissie voor het vele
werk en feliciteerde hen met het
behaalde eindresultaat.
|
Ook Dirk en Ria Flaes kochten het
orgelboekje waarin o.a. de
het pijpwerk van voorouder
Pieter Flaes staat beschreven.
|
Ode aan het Dorpskerkorgel
De feestelijke avond van 1 november 2013 werd besloten door de voorzitter van de Wijkkerkenraad Gerrit Barendrecht. Hij sprak waarderende woorden aan iedereen die betrokken is geweest bij de twee grote projecten. Vervolgens zette hij de Orgelcommissie Dorpskerk letterlijk en figuurlijk in de bloemen. Hij besloot zijn dankwoord op de voor hem zo kenmerkende wijze: met een door hem geschreven gedicht. Zoals de avond was begonnen met een gedicht van Gerrit (het Dorpskerklied gezongen door Mieke Groen) zo eindigde de avond met een ode aan het Dorpskerkorgel: 'De pijpen in het orgelfront.' Lees verder >> 01.11.13
|
Jonge organist laat Dorpskerkorgel juichen
Dat het Dorpskerkorgel na de renovatie qua uitstraling op een hoger plan was gekomen bleek tijdens het eerste concert dat zaterdag 2 november 2013 werd verzorgd door de getalenteerde jonge organist Adriaan Hoek. Hij vertolkte het Concerto in a-moll van Johann Seb. Bach (BWV 593) op eminente wijze. Met zijn 'Miroir' van de 20e eeuwse componist Ad Wammes en de Passacaglia, koraal en Fuga over ‘Wie maar de goede God laat zorgen’ van Cornelis de Wolf toonde Adriaan Hoek aan dat het Dorpskerkorgel óók als concertorgel een aanwinst is geworden voor de hele regio. Het juichende orgelspel werd afgewisseld door enkele prachtige stukken van een blazersensemble van Codarts, het Rotterdamse conservatorium. 02.11.13
|
|
|
Feestelijke eredienst op 3 november
De oplevering van de gerestaureerde Dorpskerk en het gerenoveerde Dorpskerkorgel werd op feestelijke wijze afgesloten met een eredienst, een VIERING (met hoofdletters!). Dominee Piet Taselaar ging op de zo hem kenmerkende en innemende wijze in op feit dat de Dorpskerk en haar orgel weer volledig ten dienste staan van de 'eer aan de HEER': SOLI DEO GLORIA! Lied 971 uit het nieuwe Liedboek drukt dat zo prachtig uit: 'Hij wil aan ons telkens weer tonen dat Hij genadig is en trouw. Dat Hij met ons samen wil wonen, geeft ons de moed voor dit gebouw. Maar niet met steen en hout alleen is ’t grote werk gedaan. ’t Zal om ons zelve gaan'. Zowel in zijn woord tot de kinderen als in zijn overdenking gaf dominee Taselaar op boeiende wijze aan, wat het grote belang is om met kerkmuziek en Dorpskerkorgel 'de lofzang gaande te houden'. De inspirerende wijze waarop hij tijdens de dienst van de gebeden 'in dialoog' ging met het prachtig gerenoveerde orgel raakte tal van gemeenteleden in het hart. Natuurlijk kreeg het orgel in deze vering een ereplaats in de liturgie. Hans van Gelder, die trots is op 'zijn' gerenoveerde orgel, sloot af met het indrukwekkende 'Carillon de Westminster' van Louis Vierne. Dankzij de koster deed zelfs de luidklok van de Dorpskerk mee in dit indrukwekkende stukje orgelliteratuur. Beluister deze viering >> (foto's van Loek van Doorn en Arco van der Lee) 03.11.13
|
|
|
|
|
Nu de restauratie van de muren is
afgesloten, brengen Suzanne
en Roosmarijn Groen
de kanselbijbel terug in de kerk.
|
Koster Jan van den Oever legt de
kanselbijbel terug op haar
eeuwenoude en vertrouwde
plaats in 'zijn' Dorpskerk.
|
Cantor Hans van Ooijen en
kerkmusicus Hans van Gelder
'houden de lofzang gaande'
met een juichend orgel.
|
Na afloop van de viering was
er voor de vele gemeenteleden
die bleven voor koffie,
een unieke 'orgeltraktatie'.
|
Orgelrenovatie geheel afgerond
Het zal de bezoekers van de feestelijkheden in het eerste weekend van november 2013 niet zijn opgevallen, maar de orgelrenovatie was nog niet geheel afgerond toen het orgel werd overgedragen. Bij de oplevering constateerden orgelcommissie en orgeladviseur nog twee verbeterpunten, die beiden inmiddels zijn opgelost! Ten gevolge van het verbeteren van de speelaard bleken sommige elementen van de orgelmechaniek 'te soepel' te functioneren, waardoor het risico van haperend mechaniek (zogenaamde 'hangers') zich voordeed. Ook de inliggende Tremulant functioneerde nog niet tot tevredenheid. (Een tremulant is een hulpregister om aan de toon een vibrerend karakter te geven). Dankzij de deskundige inzet van de medewerkers van Reil zijn beide verbeterpunten inmiddels opgelost tot tevredenheid van de Orgelcommissie. De Dorpskerk en het Dorpskerkorgel waren zo in optimale staat gebracht om de nieuwe Dorpskerkpredikant, ds. Jan Willem Stam, op zondag 17 november 2013 een feestelijke ontvangst te bieden! 08.11.13
|
Het gerenoveerde Dorpskerkorgel in woord, beeld en geluid
Ter gelegenheid van de feestelijke oplevering van Dorpskerk en Dorpskerkorgel liet de stichting Vrienden van de Dorpskerk drie unieke artikelen ontwikkelen:
* een boekje over de geschiedenis van het Dorpskerkorgel;
* een CD met historische en nieuwe geluidsregistraties van het Dorpskerkorgel in de versies 1.0, 2.0 en 3.0 en
* een tweetal bijzondere (officiële) postzegels met afbeeldingen van de Dorpskerk en het Dorpskerkorgel.
De prijs van de orgelboekjes inclusief CD was € 17,50; de postzegels kostten € 10 per vel van 10 frankeerzegels. De netto opbrengst was ten bate van de Vriendenstichting en dus voor de instandhouding van 'het oudste huis van Barendrecht'.
De boekjes (excl. cd) zijn anno 2016 nog steeds verkrijgbaar bij de koster van de Dorpskerk.
|
|
|
Liturgische schikking bij opleveringsfeest
De Dorpskerk was in de eerste week van novemver 2013 in feeststemming! Daarvan getuigde ook de prachtige schikking die de dames van de werkgroep Liturgisch Bloemschikken hadden gemaakt voor de feestelijke bijeenkomsten op 1, 2 en 3 november. Zoals gebruikelijk zat ook die schikkking weer vol van symboliek. Zowel de restauratie van de muren als ook de renovatie van het orgel werden verbeeld in deze schikking. Men kon enkele oude stenen uit de zuidmuur zien, die door de bouwvakkers waren afgekeurd en in de schuikking tot hoekstenen waren gevormd. De veelkleurige bloemen bloeiden uit orgelpijpjes, die waren afgekeurd vanuit het vroegere Van der Kleij-orgel. Maar er zat nog veel meer symboliek in de schikking verborgen.
Lees daarom verder >> 01.11.13
|
|
|
Bijzonder cadeau voor Dorpskerkgemeenschap
Tijdens de bijeenkomst op 1 november 2013 verraste de Hervormde Gemeente Muiderberg de Dorpskerkgemeenschap met een cadeau van bijzonder monumentale waarde. De heer André Potter heeft die de geschiedenis van de orgels in de kerken van Muiderberg in kaart gebracht. Hij heeft vastgesteld dat het Flaes-orgel, dat de kerk van Muiderberg had aangekocht van de Hersteld Lutherse gemeente Medemblik, ruim 10 jaar in 'de Kerk aan Zee' in Muiderberg heeft gestaan. Hij kwam begin 2013 tot de ontdekking dat het nagenoeg volledige pijpwerk van dat Flaes-orgel in de Barendrechtse Dorpskerk terecht was gekomen. Nu dit Flaes-pijpwerk weer zo mooi tot zijn recht is gekomen in het gerenoveerde orgel, is dit voor de kerkelijke gemeente Muiderberg aanleiding om de bij hen nog in bezit zijnde historische, autentieke, documentatie van dit Flaes-orgel te schenken aan de Barendrechtse Dorpskerkgemeente.
|
|
Mw. van der Meer toont het originele
contract van Pieter Flaes. Rechts dhr.
Potters van de Herv.Gem.Muiderberg
|
Daaronder is de handgeschreven opdracht aan Pieter Flaes voor de orgelbouw en de feestrede die bij de ingebruikneming van het orgel in 1880 door de toenmalige predikant van de kerk in Medemblik is gehouden. Aan de schenking is één voorwaarde verbonden: de Dorpskerkgemeente dient de documenten op een zorgvuldige wijze te archiveren. Dat laatste zal dankzij de grote inzet van de heer Schriek, de archievaris van de Dorpskerk, zeker zijn geborgd. (foto Arco van der Lee) 01.11.13
|
Felicitaties uit Kenia
Oud-Dorpskerkpredikant Philip van Wijk maakte deel uit van de Orgelcommissie Dorpskerk. Hij stimuleerde liturgie en kerkmuziek en ook de aanschaf van de concertpiano. Hij maakte de start mee van het proces tot renovatie van het Dorpskerkorgel. Philip werkte in november 2013 in Kenia. Hij heeft meegeleefd met het wel en wee van de Dorpskerkgemeente vanuit het Keniaanse Eldoret. Hij vroeg destijds aan de webredactie om zijn felicitatie door te geven aan belangstellende gemeenteleden. Lees verder >> 03.11.13
|
|