|
|
|
De aanpassingen in de negentiende en twintigste eeuw
|
|
Dorpskerk na de ingreep van 1850
zonder klimop
Foto uit de collectie van de
Historische Vereniging Barendrecht
|
|
Het groene kerkje
Omstreeks 1850 vond er een ingrijpende verbouwing plaats: de kap binnen in de kerk werd met 12 meter verlaagd en de spitsboogvensters werden omgebouwd tot (lagere) rondboogvensters. De verlaging van de binnenkap werd uitgevoerd om de kerk beter te kunnen verwarmen. Zie linker foto.
Om de "littekens" van de verbouw van de ramen aan de buitenzijde te camoufleren, liet men later de kerk aan de zuid en oostzijde begroeien met klimop. De kerk stond daarom bekend als "het groene kerkje van Barendrecht". Zie rechter foto. Deze begroeiing leidde bijna tot de ondergang van het kerkgebouw in 1960.
|
|
Het "groene kerkje"
1850 - 1960
|
|
De derde uitbreiding
In 1885 vond de derde uitbreiding van de kerk plaats; de noordzijde van de kerk werd toen opnieuw uitgebreid en de Dorpskerk kreeg in dat jaar haar huidige omvang.
Aan deze uitbreiding is een bijzonder verhaal verbonden. Toen in 1884 de orthodoxe predikant Foppe Fortuin werd beroepen had de Dorpskerk zo'n 400 zitplaatsen. Al snel bleek dat deze predikant zo'n 700 à 800 kerkgangers trok. Het kerkgebouw werd met grote spoed uitgebreid met de tweede noordelijke aanbouw. De nieuwe predikant bleek zich echter twee jaar later te scharen achter de Doleantie, een kerkscheuring die in Barendrecht zeer grote gevolgen kreeg. Tot dat de 'Dolerenden' in 1890 hun eigen kerk in gebruik namen aan de Singel werden de kerkdiensten van de overgebleven Hervormden gehouden in de tegenover de Dorpskerk gelegen herberg 'Van Oudts het Raethuis' gehouden. De Hervormden kregen vanaf dat moment hun eigen Dorpskerk weer terug, al was het toen een veel te groot gebouw geworden . . .
Op tekening rechts zijn de ramen in de oorspronkelijke gotische stijl getekend. Van 1850 tot 1960 waren de bovenkanten van de ramen dus bijna twee meter verlaag. Verder is de toenmalige consistoriekamer nog te zien, die werd in 1995 gesloopt bij de bouw van het multifunctionele gebouw De Ontmoeting. (zie artikel onderaan de pagina)
|
|
 |
|
De historie in kaart gebracht
De ontwikkeling van het oude dorp Barendrecht is prachtig in beeld gebracht door de inkleuring van onderstaande kadastrale kaarten. (welwillend ter beschikking gesteld door de heer M.A. Ouwens)
|
 |
 |
|
De situatie in 1830.
Goed is te zien dat de Dorpskerk op één perceel lag
en geheel was omgeven was door een singel.
De eerste noordelijke aanbouw van 1771 en de bouw
van de toren in 1787 zijn goed te onderscheiden.
|
De situatie in 1925
Het perceel van de Dorpskerk ligt is bijna gehalveerd
door verkoop van een deel van het kerkhof ten behoeve
van de bouw van de watertoren in 1912.
De aanbouw van 1885 is goed herkenbaar. |
|
De 20e eeuw, van bouwval tot monument met allure
De jarenlange begroeiing van de kerkmuren met klimop heeft een catastrofale uitwerking op de muren gehad. Nadat de kerk gesloten moest worden vanwege haar slechte staat (vallend gesteente), werd kort daarna - in april 1956 - besloten tot een grondige restauratie.
Er werd vijf jaar actie gevoerd om de restauratie te kunnen financieren.
In de periode 1960-1962 vond deze ingrijpende restauratie van het gebouw plaats. Daarbij werd de fundering vernieuwd en werd het verlaagd plafond dat in 1850 was aangebracht, weer verwijderd en werden de ramen weer teruggebracht in hun oorspronkelijke spitsboogvorm.
Om de orgelgalerij een stevigere ondersteuning te geven werden de gierijzeren steunen onder de galerij vervangen door houten ionische kolommen, die afkomstig zijn uit de Nederlands Hervormde Kerk van Ter Aar.
De foto is gemaakt kort na de restauratie in 1962. De auto's geven een mooi tijdsbeeld weer. (foto uit de collectie van de Historische vereniging)
|
|
|
|
De oude consistorie en het verenigingsgebouw
Recent zijn er enkele historische foto's beschikbaar gesteld die de oude consistoriekamer en het oude Verenigingsgebouw in beeld brengen. De linker foto geeft een detail van de oude consistoriekamer aan de noordzijde, de andere foto is genomen vanuit het oosten en toont beide afgebroken gebouwen achter de bossage.
Voor de bouw van het multifunctionele gebouw De Ontmoeting in 1995 moesten beide gebouwen worden afgebroken.
De webbeheerder is bezig om meer informatie en foto's te verzamelen over beide gebouwen. Als er Barendrechters zijn die daarbij behulpzaam willen zijn, worden zij vriendelijk verzocht zich te richten tot de webbeheerder: Simon Hoek.
E-mail: postmaster@dorpskerkbarendrecht.nl
Nevenstaande foto's zijn welwillend ter beschikking gesteld door de heer André van Dijk uit Veenendaal
|
|
 |
 |
Oude foto's Dorpskerk
Met enige regelmaat speurt uw webbeheerder op internet naar oude foto's van het 'oudste huis van Barendrecht. Dezer dagen waren er in één keer twee schoten in de roos: twee oude foto's die mij en wellicht ook u nieuwe informatie geven over de geschiedenis van onze Dorpskerk. Zo dook er een ansichtkaart op met het poststempel 1908 met een foto van de Dorpskerk waarop het grasveld voor de kerk wordt doorsneden door een hoge haag. De klimop groeide toen nog niet tegen de westelijk muur. De tweede ansichtkaart, die gedateerd is op 24 september 1940, toont een stookhok tegen de noordwestelijke muur met een hoge schoorsteen en ook de muziektent die er toen stond is nog net te zien. De klimop tiert welig tegen de westelijke en zuidelijke muur. De vergrotingen zijn voorzien van en watermerk om misbruik te vorkomen. 13.02.19 |
vóór 1908 |
|
vóór 1940 |
Een oude Dorpskerkfoto gevonden
Met grote regelmaat zoekt ouderling-kerkrentmeester Simon Hoek op internet naar oude foto's van de Barendrechtse Dorpskerk. Veelal komen reeds bekende foto's boven water, maar soms wordt er toch weer een kleinood gevonden. De collectie van de overleden Rotterdamse fotograaf Ary Groeneveld, die is ondergebracht in het Stadsarchief Rotterdam, is gedigitaliseerd. In die collectie werd bijgaande foto gevonden, die is genomen in mei 1961, tijdens de grote restauratie van de Barendrechtse Dorpskerk. De foto geeft een paar bijzondere details prijs. Zo is het luikje te zien aan de zuidzijde van de torenspits, dat dateert uit de tijd dat de torenspits onderdeel was van de 'Optische telegraaf van Lipkens'. Ook is op deze foto goed te zien dat de oude kleinere raamkozijnen in die periode werden teruggebracht naar de oospronkelijke gotische hogere glas-in-loodvensters. Van af de toren gerekend zijn de eerste drie lagere kozijnen (die in 1850 werden geplaatst) reeds verwijderd. In de meer oostelijk gelegen twee ramen zitten die kleinere kozijnen er nog in. Ook geeft deze foto de staat van de wijzerplaten weer, voordat ze in die periode werden gerestaureerd. Verder is goed te zien dat bij die restauratie ook de leien zijn vernieuwd. 02.07.22 |
|
Weer een stukje Dorpskerkgeschiedenis gedocumenteerd |
Unieke vondst: artikel over te slopen Dorpskerk. . . .
Bij naspeuringen op internet kwam Nico Laban een prachtig vergeeld krantenartikel tegen uit Het Vrije Volk van 16 mei 1956 over de Dorpskerk. Het artikel luidt: 'Kerk wordt geloopt en daarna herbouwd. De eeuwen oude Dorpskerk in Barendrecht die ernstige verzakkingen vertoond zal gesloopt worden. Daarna zal men de kerk met gebruik van de oude stenen weer geheel in de oude stijl optrekken. De toren die op het ogenblik wordt gerestaureerd, blijft staan. Het orgel en de fraaie preekstoel worden gedurende de werkzaamheden veilig opgeslagen, tot dat zij weer hun plaats in de herstelde kerk kunnen innemen. De benodigde vergunningen zij door de kerkvoogdij aangevraagd; zodra deze verkregen zijn gaat het werk beginnen. De architect L.A. Hoogestraaten uit Overschie is belast met het opzicht bij de herbouw'. Gelukkig weten we, ruim zestig jaar later, dat de monumentale Dorpskerk behouden is gebleven en na tal van restauraties nu in uitstekende staat verkeert. Iedereen die over oude foto's of artikelen over de Dorpskerk beschikt, wordt gevraagd zich te melden bij >> postmaster@dorpskerkbarendrecht.nl 11.02.19 |
|
 |
De Ontmoeting
 |
|
Om de functionaliteit van het Dorpskerkcomplex te vergroten is in 1995 besloten tot de bouw van een multifunctionele aanbouw tussen de Dorpskerk en de Oude Pastorie. De nieuwbouw heeft een eigentijdse architectuur gekregen. Daarover ontstond na het gereed komen de nodige discussie, niet over het interieur, maar over het exterieur. De buitenmuur van 'geraapt' metselwerk kon en kan niet ieders instemming krijgen, maar over smaak valt natuurlijk te twisten. Het interieur wordt daarentegen alom geroemd, al had het gebouw qua omvang nog wel wat groter mogen zijn, volgens sommige gemeenteleden. Het gebouw heeft de toepasselijke naam De Ontmoeting gekregen.
Vast staat dat het Dorpskerkcomplex met de bouw van De Ontmoeting een uniek multifunctioneel gebouw erbij heeft gekregen. Zowel voor kerkelijke activiteiten als voor verhuur aan derden heeft De Ontmoeting haar naam meer dan waar gemaakt.
Neem voor verhuur contact op met de koster-beheerder Rob Bruin.
E-mail: koster@dorpskerkbarendrecht.nl
|
Luchtfoto van het huidige Dorpskerkcomplex met Kerk, De Ontmoeting en de Oude Pastorie
foto ter beschikking gesteld door Hollandluchtfoto.nl |
|
Dorpskerk-duiten uit de 18e eeuw
Naar recent is gebleken zijn er in de zestiger jaren bij de restauratie van de Dorpskerk na het verwijderen van de vloer een aantal oude munten gevonden. Die zijn momenteel in het bezit van een muntenverzamelaar, die ze wel wilde tonen op onze website. De oudste gevonden munten zijn uit de 18e eeuw: een Duit uit 1702 waarop de Hollandse maagd is afgebeeld, een zogenaamde bezemstuiver uit 1739, een Hollandse duit uit 1780 en een Tweestuiverstuk uit 1792. Daarnaast werden er ook een stuivertje uit 1850 en een dubbeltje uit 1849 gevonden. Tenslotte een tweetal zilveren halve gulden stukken en een oorlogsstuiver uit 1941. De onderstaande foto's geven een aardige indruk van het 'verloren kerkgeld' dat destijds onder de oude vloer vandaan is gekomen.
|
|
|
 |
|
Duit met Hollandse maagd
|
Bezemduit
|
  |
|
|
Hollandse duit
|
Tweestuivers
|
|
Ga voor de recentere geschiedenis van de Dorpskerk naar de volgende pagina's van dit hoofdstuk. |
|